Cuốn "Cẩm nang cây thuốc cần bảo vệ ở Việt Nam” được biên soạn nhằm góp phần vào những nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên lâm sản ngoài gỗ ở Việt Nam.
Cuốn sách được chia thành 2 phần chính:
Phần thứ nhất - Giới thiệu chung về nguồn tài nguyên cây thuốc và vấn đề bảo tồn cây thuốc ở Việt Nam hiện nay
Trong phần này có 3 nội dung được đề cập:
-Vài nét về tiềm năng của nguồn tài nguyên cây thuốc thiên nhiên ở Việt Nam: Đã mô tả khái quát về sự phong phú của thành phần loài, tiềm năng khai thác và sử dụng hiện tại cũng như tương lai trong việc cung cấp dược nhiều loại thuốc chữa bệnh và bảo vệ sức khỏe cho người dần.
-Nguồn cây thuốc thiên nhiên bị giảm sút, một số loài quý hiếm đang có nguy cơ bị tuyệt chủng: Phần này nhằm phác họa vài nét về hiện trạng suy giảm nguồn tài nguyên cây thuốc ở Việt Nam, nhiều loài đang có nguy cơ bị tuyệt chủng. Vì vậy vấn đề bảo tồn chúng là một yêu cầu cấp thiết.
-Bảo tồn những loài cây thuốc bị đe dọa tuyệt chủng ở Việt Nam hiện nay. Đây là nội dung được coi là tương đối quan trọng trong phần thứ nhất của cuốn sách. Bởi vì trong đó là đề cập về quan điểm lựa chọn các loài ưu tiên bảo tồn. Nói cách khác đó là tiêu chuẩn để đưa các loài vào Danh luc Đò cây thuốc Việt Nam. Việc đánh giá tình trạng bị đe dọa tuyệt chủng đối với các loài đã được căn cứ theo các tiêu chí hiện đại, trong khung phân hạng của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên và Tài nguyên thiên nhiên Quốc tế (IUCN), 2001. Kết quả, với những thông tin có được cho đến tháng 12 năm 2006, đã xác định Danh lục Đỏ cây thuốc Việt Nam gồm có 144 loài, thuộc 93 chi, 57 họ của 5 ngành Thực vật bậc cao có mạch. Các loài được trình bày dưới dạng bảng, gồm 6 cột. Cột (2): Tên Ngành thực vật, tên gọi thông dụng của cây thuốc, tên khoa học, Họ thực vật. Cột (3): Mức phân hạng trong Danh lục Đỏ IUCN (2004) trên phạm vi toàn cầu; theo khung phân hạng của IUCN, 1994, tên các thứ hạng tương tư như ở khung phân hạng IUCN, 2001 (cố giải thích cụ thể trong phần “Khung phân hạng của IUCN"').. Cột (4): Mức phân hạng trong Sách Đỏ Việt Nam, tập 2 - phần Thực vật (1996); theo khung phân hạng đầu tiên của IUCN: E - Đang bị nguy cấp; V - sắp bị nguy cấp; R - Hiếm (có thể bị rủi ro); T - BỊ đe dọa; K - Biết chưa chính xác. Cột (5): Mức phân hạng trong Danh lục Đỏ cây thuốc Việt Nam, 2001, theo khung phân hạng của IUCN, 1994. Và cột (6); Mức phân hạng trong Danh lục Đỏ cây thuốc Việt Nam, 2006; theo khung phân hạng của IUCN, 2001.
Trong tổng số 144 loài dã phân hạng có 18 loài Đang cực kỳ bị nguy cấp (CR); 57 loài Đang bị nguy cấp (EN) và 69 loài sắp bị nguy cấp (VU). Đây là các loài cây thuốc cần ưu tiên bảo vệ ở Việt Nam hiện nay.
Phần thứ hai - Những cây thuốc cần bảo vệ
Trên cơ sở của 144 loài trong Danh lục Đỏ cây thuốc Việt Nam, chọn ra 102 loài tiêu biểu đang bi đe dọa tuyệt chủng ở các mức độ khác nhau để giới thiệu cụ thể.
Mỗi loài trong đó được biên soạn gồm các thông tin:
-Tên gọi: Tên gọi thông dụng, tên gọi khác, tên khoa học đúng đắn, kèm theo năm công bố và Họ thực vật.
-Mô tả: Nêu các đặc điểm hình thái cơ bản, mùa hoa quả và những ghi chú ngắn gọn về công dụng làm thuốc chủ yếu mà không giải thích (bởi đây là tài liệu không nhằm tuyên truyền về sử dụng) và các giá trị sử dụng khác của loài cây thuốc đó.
-Phân bố: gồm 2 thông tin phân bố' ở Việt Nam (có thể ghi đến xã hay tên vùng rừng núi, thuộc huyện, tỉnh nào) và phân bố trên thế giới (chỉ ghi tên Quốc gia).
-Đặc điểm sinh thái, tái sinh: Đề cập đặc điểm sinh thái chủ yếu, về tính ưa sáng, ưa bóng, ưa ẩm, chịu được khô hạn; nơi mọc, đặc điểm môi trường sống... và khả năng tái sinh tự nhiên. Một số loài còn ghi thêm cả khả năng nhân trồng đã qua thực nghiệm.
-Hiện trạng: Mô tả vắn tắt các nguyên nhân tác động dẫn đến tình trạng bị đe dọa, cũng như tình trạng của loài cây thuốc đó trong tự nhiên hiện nay. Kèm theo còn có thêm thông tin về cấp phân hạng đã được đánh giá về tình trạng bị đe dọa trong Sách Đỏ Việt Nam (1996); trong Danh lục Đỏ cây thuốc Việt Nam (2006) hoặc có tên hay không trong Nghị định số 32/2006/NĐ - CP của Thủ tướng Chính Phủ, nhằm lưu ý để quản lý, bảo tồn.
-Giá trị bảo tồn: Là nhận xét khái quát lý do tại sao cần phải bảo tồn loài cây thuốc này, về giá trị nguồn gen cũng như giá trị sử dụng của chúng.
-Biện pháp bảo tồn: Nêu lên những đề xuất về biện pháp bảo tồn nguyên vị (In situ), chuyển vị (Ex situ) hoặc triển vọng có thể đưa vào trồng thêm, nhằm tránh nguy cơ bị tuyệt chủng, đồng thời lại có thêm dược liệu để sử dụng.
-Tài liệu tham khảo: Ghi số thứ tự tên các tài liệu tham khảo chính (theo Danh mục tài liệu tham khảo) đã được sử dụng đối với loài cây thuốc đã được đề cập ở trên.
Ngoài ra, trong tất cả các loài cây thuốc được mô tả trong phần thứ hai này, còn kèm theo từ một đến vài ảnh màu để minh họa. Các ảnh màu được chụp ngay tại thực địa trong khi điều tra nghiên cứu cây thuốc ở các địa phương. Bên cạnh ghi chú về tên ảnh, còn có cả xuất xứ về nơi chụp và thời gian chụp. Một vài ảnh chất lượng không cao, nhưng Tác giả chưa có điều kiện chụp lại, mong Bạn đọc thông cảm.
Cuốn sách được biên soạn là kết quả của sự tích lũy qua nhiều năm trực tiếp làm công tác điều tra, nghiên cứu bảo tồn cây thuốc của cá nhân tôi. Hy vọng rằng, với những thông tin đã có, tập tài liệu này sẽ góp được một phần nào đó trong những hoạt động về bảo tồn nguồn tài nguyên cây thuốc tự nhiên ở Việt Nam hiện nay.
Tuy nhiên, việc biên soạn ở đây chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Với tinh thần cầu thị, tôi chân thành mong nhận được những ý kiến đóng góp của đông đảo bạn đọc, để bổ sung, sửa chữa cho lần xuất bản sau được hoàn thiện hơn.
[EBOOK] CẨM NANG CÂY THUỐC CẦN BẢO VỆ Ở VIỆT NAM, NGUYỄN TẬP, MẠNG LƯỚI LÂM SẢN NGOÀI GỖ VIỆT NAM
Quý bạn đọc có thể tải ebook trên về TẠI ĐÂY.
Từ khóa: ebook, giáo trình, Cẩm nang cây thuốc cần bảo vệ ở Việt Nam, cây thuốc cần bảo vệ, cây dược liệu cần bảo vệ, cây thuốc nguy cấp, cây dược liệu nguy cấp











